İçerik
Asıl fark
Terleme, canlı yüzeylerden su kaybının fizyolojik, buharlaşma ise herhangi bir yüzeyden su kaybıdır.
Karşılaştırma Tablosu
| terleme | buharlaşma | |
| İşlem türü | Fizyolojik | Fiziksel |
| Oluşur | Bitkilerde | Herhangi bir serbest yüzeyde |
| Zorunlu | Buhar basıncı, ozmotik basınç | Güç yok, zorlama yok |
| oran | Yavaş | Hızlı |
| regülatörler | Karbondioksit, pH, hormonlar ve ışık | Düzenleyici yok |
| Etkileyen faktörler | Bağıl nem, rüzgar veya hava hareketi, bitki türü, toprakta sıcaklık ve su mevcudiyeti. | Sıcaklık, yüzey alanı, buharlaşan maddenin konsantrasyonu, basınç, moleküller arası kuvvetler, havanın akış hızı. |
Terleme Nedir?
Terleme, bitkilerden suyun yapraklarındaki veya stomalarındaki küçük deliklerden salınmasının fizyolojik bir işlemidir. Bitkiler stomaları açıp kapatarak su kaybını kontrol edebilir ve bu da sıcak yaz aylarında hayatta kalmalarını sağlar. Su buharlaşır ve atmosfere salınır. Terleme, bitkilerin temel bir işlemidir. Aynı zamanda, sıvı halde su kaybının, bitkilerin yapraklarını ve köklerini meydana getirdiği bir işlemi içerir; bu sürece bağırsak denir. Çeşitli çalışmalar atmosferik nemin% 10'unun bitkilerin terlemesinin bir sonucu olduğunu,% 90'ının ise okyanuslardan, denizlerden ve diğer su kütlelerinin buharlaşmasına yol açtığını göstermiştir. Terleme işlemi havanın nemine veya ıslaklığına ve ayrıca bitkilerin ekildiği toprağın miktarına bağlıdır. Bitki ve ağaçların kökleri ile suları alınır ve terleme olarak kaybolduğu yerden beslenerek tüm kısımlarına taşınır. Farklı atmosferik faktörler örneğin sıcaklık, bağıl nem, hava hareketi veya rüzgar, toprak nemi mevcudiyeti ve bitki türleri gibi terleme sürecini etkiler. Özellikle büyüme mevsimi boyunca sıcaklık arttıkça terleme hızı artar, çünkü hava büyüme mevsiminde daha sıcaktır. Artan sıcaklık, suyun atmosfere salındığı stomaları kontrol eden bitki hücrelerinin açılmasına neden olurken soğuk sıcaklık, açıklıkların kapanmasına neden olur. Havadaki bağıl nem arttığında terleme hızı düşer. Suyun kuru havaya buharlaşması daha doymuş havaya göre daha kolaydır. Benzer şekilde, havanın bitki veya rüzgar etrafındaki hareketinin artması, daha yüksek bir terleme hızı ile sonuçlanacaktır. Rüzgar yoksa, yaprağın etrafındaki atmosferik hava çok fazla hareket etmeyebilir ve yaprağın çevresindeki havanın nemini yükseltir. Nem azaldığında, bitkiler erken yaşlanmaya başlar ve bu da yaprak kaybına ve daha az suya yol açar. Terleme hızı aynı zamanda bitki türüne de bağlıdır. Kaktüsler ve sulu meyvalar gibi kurak bölgelerde yetişen bazı bitkiler, diğer bitkilerden daha az su aktararak değerli suları korur.
Buharlaşma nedir?
Buharlaşma, suyun farklı su kütlelerinden salınması işlemidir. Su, sıvıdan gaza dönüşür ve havaya karışır. Sadece suyu su buharına dönüştürmek için enerji mevcutsa olur. Güneş enerjisi, suyun göllerden, okyanuslardan, toprağın neminden ve diğer su kaynaklarından buharlaşmasını sağlar. Buharlaşma, sıvının yüzeyi açığa çıktığında meydana gelir ve moleküllerin kaçmasını ve su buharı oluşturmasını sağlar. Bu buharlar daha sonra bulut yapar. Buharlaşma sürecini farklı faktörler etkiler. Havanın buharlaşmakta olan maddenin yoğunluğunun zaten yüksek olması durumunda, madde daha yavaş buharlaşacaktır. Havanın akış hızı da buharlaşma hızını etkiler. Eğer temiz hava her zaman maddenin üzerinde hareket ediyorsa, o zaman maddenin havadaki konsantrasyonunun zamanla artması daha az muhtemeldir, daha hızlı buharlaşmayı teşvik eder. Bu, buharlaşma yüzeyindeki sınır tabakasının akış hızı ile azalan, durgun katmandaki difüzyon mesafesini azaltan sonucudur. Moleküller arası kuvvetler ayrıca buharlaşma işlem hızını da etkiler. Bu kuvvetler, molekülleri sıvı halde bir arada tuttukça, güç kaçması için daha fazla enerji gerekir. Benzer şekilde, basınç, yüzey alanı ve maddenin sıcaklığı da buharlaşma hızını etkiler.
Terleme vs Buharlaşma
- Hem terleme hem de buharlaşma su döngüsü için önemlidir.
- Hem terleme hem de buharlaşma yoluyla suyun havaya salınması sürecine evapotranspirasyon denir.
- Terleme, bitkilerden havaya fizyolojik bir su kaybı işlemi iken, buharlaşma yüzeyden havaya fiziksel bir su kaybı işlemidir.
- Bitkilerde doğal olarak transpirasyon bulunurken, buharlaşma ısı şeklinde su kaybı için enerji bulunduğunda başlar
- Suyun miktarı havaya girer, bitkinin ekildiği toprağın nem içeriğine ve terleme durumunda havanın nemi, buharlaşma durumunda ise sıcağa bağlıdır.
